Tanım ve Genel Bakış
Microsoft Active Directory (AD), Microsoft tarafından geliştirilen bir dizin hizmetidir. Windows Server işletim sistemlerinde bulunan AD, ağ ortamlarında kullanıcıların, grupların, bilgisayarların ve diğer kaynakların yönetimini kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmıştır. Active Directory, merkezi bir veritabanı yapısı sunarak sistem yöneticilerinin kaynakları düzenlemesine, yönetmesine ve güvenliğini sağlamasına olanak tanır. AD, kullanıcı kimlik doğrulama, yetkilendirme ve kaynak paylaşımı gibi çeşitli işlemleri destekler.
Temel Bileşenler
Microsoft Active Directory, birkaç temel bileşenden oluşur. Bu bileşenler şunlardır:
– Domain: Bir domain, Active Directory ile yönetilen bir ağın temel birimidir. Her domain, kendine özgü bir isim alanı, kullanıcı ve bilgisayar hesapları içerir. Domain, ağdaki kaynaklara erişimi kontrol eden bir güvenlik sınırıdır.
– Organizational Unit (OU): Organizational Unit, bir domain içinde kullanıcıların ve grupların düzenlenmesine yardımcı olan bir yapıdır. OU’lar, yöneticilerin gerekli olan nesneleri gruplandırarak daha etkili bir yapı oluşturmasını sağlar. Örneğin, departmanlara göre OU’lar oluşturulabilir.
– Domain Controller (DC): Domain Controller, Active Directory veritabanını barındıran sunuculardır. DC’ler, kullanıcı kimlik doğrulaması, nesne yönetimi ve güvenlik politikalarının uygulanmasında kritik bir rol oynar. Birden fazla DC, yedekleme ve yük dengelemesi amacıyla kullanılabilir.
– Forest ve Tree: AD, mantıksal olarak birden fazla domain’i içerebilen bir yapıya sahiptir. Forest, bir veya daha fazla domain’i içeren en yüksek düzeydeki yapıdır. Aynı zamanda, bu domain’lerin hiyerarşisi tree olarak adlandırılır. Forest, domain’ler arasında güven ilişkileri kurar.
Kullanıcı ve Bilgisayar Yönetimi
Active Directory, kullanıcı hesaplarının merkezi olarak yönetilmesini sağlar. Bir kullanıcı hesabı oluşturmak, güncellemek veya silmek için sistem yöneticileri, kullanıcıların ağdaki kaynaklara nasıl erişebileceğini belirleyebilir. Ayrıca, kullanıcı gruplarını oluşturmak ve yönetmek de mümkündür. Grupların oluşturulması, kaynaklara erişimi kolaylaştırır ve güvenlik politikalarının uygulanmasını basitleştirir.
Bilgisayar yönetimi, Active Directory’nin diğer önemli bir işlevidir. Bir bilgisayar ağda bir domain’e katıldığında, ADM (Active Directory Management) üzerinden yönetilebilir. Bu durum, özellikle büyük organizasyonlarda bilgisayarlar arasında yerleşik politikaların ve güncellemelerin kolay bir şekilde uygulanmasına olanak tanır.
Kimlik Doğrulama ve Güvenlik
Active Directory, kullanıcıların ağ kaynaklarına erişiminde kimlik doğrulama süreçlerini yönetmektedir. Bu süreç, kullanıcıların kullanıcı adı ve şifrelerini girerek kimliklerini doğrulamalarından oluşur. Active Directory, Kerberos protokolünü kullanarak güvenli bir kimlik doğrulama sağlar. Kerberos, kullanıcıların şifrelerini ağ üzerinde göndermeden kimliklerini doğrulamalarını sağlayan bir ağ güvenliği protokolüdür.
Bunun yanı sıra, Active Directory ile uygulanan güvenlik politikaları sayesinde kullanıcıların ve grupların hangi kaynaklara erişebileceği ve hangi işlemleri gerçekleştirebileceği belirlenir. Kullanıcı izinleri ve erişim denetimleri, AD veritabanı aracılığıyla merkezi olarak yönetilir.
Global Catalog
Global Catalog, Active Directory’deki her domain için nesne bilgilerini içeren özel bir veritabanıdır. Kullanıcıların ve kaynakların aranmasını hızlandırmak için kullanılır. Global Catalog, kullanıcıların kimlik doğrulama işlemi sırasında gerekli olan bilgileri sağlar ve farklı domain’ler arasında bilgi akışını yönetir.
Replikasyon
Active Directory, verilerin güvenilirliğini sağlamak ve yüksek kullanılabilirlik sunmak amacıyla bir replikasyon mekanizması kullanmaktadır. Domain Controller’lar arasında verilerin kopyalanması, sistem yöneticilerinin yedekli bir yapı oluşturmasına olanak tanır. Bu, ağda bir DC’nin devre dışı kalması durumunda bile kaynaklara erişimin sürdürülmesi için önemlidir. Replikasyon işlemi genellikle arka planda gerçekleşir ve sistem yöneticisine herhangi bir ek yük getirmeden otomatik olarak güncellenir.
Kullanım Alanları
Microsoft Active Directory, çok çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır. Kurumsal ortamlarda yaygın olarak tercih edilen AD, insan kaynakları yönetimi, kaynakların kontrolü, çalışan bilgilendirme ve güvenlik politikalarının uygulanması gibi işlevler sunar. Ayrıca, kablosuz ağlar ve uzak erişim çözümleri için de güvenlik ve kimlik doğrulama süreçlerinin yönetiminde önemli bir rol oynamaktadır.
Sonuç
Microsoft Active Directory, büyük ve orta ölçekli işletmelerin ağ kaynaklarını yönetmeleri için güçlü bir araçtır. Kullanıcı kimlik yönetimi, güvenlik politikalarının uygulanması ve kaynakların düzenlenmesi gibi işlevlerle, IT yöneticilerine verimlilik ve güvenlik sağlar. Bu özellikleri sayesinde, Active Directory, modern işletme ağlarının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.
