Disk Kullanımını Görüntülemek İçin Gerekli Araçlar
Disk kullanımını izlemek, depolama alanının yönetimi açısından kritik öneme sahiptir. Linux işletim sistemlerinde, dosya sistemi ve disk alanı hakkında bilgi edinmek için yaygın olarak kullanılan iki komut bulunmaktadır: `df` ve `du`. Bu komutlar, disk alanı kullanımını görselleştirmek ve depolama kaynaklarını verimli bir şekilde yönetmek için kullanılabilir.
‘df’ Komutu Nedir?
`df` (disk free) komutu, dosya sistemindeki kullanılabilir ve kullanılan disk alanını gösterir. Bu komutu çalıştırarak, sistemdeki tüm bağlı dosya sistemlerinin genel görünümünü elde edebilirsiniz.
`df` komutunu kullanırken, genel söz dizimi şu şekildedir:
“`
df [seçenekler] [dosya_yolu]
“`
Seçenekler arasında en yaygın kullanılanlar şunlardır:
– `-h`: İnsan tarafından okunabilir formatta, yani KB, MB, GB gibi birimlerle çıktıyı gösterir.
– `-T`: Dosya sisteminin türünü gösterir.
Örnek Kullanım
Aşağıda, `df` komutunun kullanımına dair örnekler verilmektedir:
“`
df -h
“`
Yukarıdaki komut, sistemdeki tüm dosya sistemleri için insan tarafından okunabilir formatta bir çıktı verecektir. Çıktıda aşağıdaki bilgiler yer alır:
– `Filesystem`: Dosya sisteminin adı.
– `Size`: Toplam boyut.
– `Used`: Kullanılan alan.
– `Available`: Kullanılabilir alan.
– `Use%`: Kullanım yüzdesi.
– `Mounted on`: Dosya sisteminin monte edildiği dizin.
Bu bilgileri inceleyerek, hangi disk alanlarının dolu olduğu ve hangi alanların kullanılabilir olduğu hakkında bilgi edinilebilir.
‘du’ Komutu Nedir?
`du` (disk usage) komutu, belirtilen dizinlerdeki dosyaların ve alt dizinlerin disk alanı kullanımını gösterir. Bu komut, hangi dosyaların daha fazla alan kapladığını belirlemek için özellikle yararlıdır.
`du` komutunun genel söz dizimi şu şekildedir:
“`
du [seçenekler] [dosya veya dizin_yolu]
“`
Bu komutta yaygın olarak kullanılan bazı seçenekler şunlardır:
– `-h`: İnsan tarafından okunabilir formatta çıktıyı gösterir.
– `-s`: Toplam kullanım miktarını özetler.
– `-a`: Tüm dosyaları ve dizinleri içerecek şekilde listeleme yapar.
Örnek Kullanım
`du` komutu ile ilgili örnekler aşağıda sunulmaktadır:
“`
du -h /home/kullanici_adı
“`
Bu komut, belirtilen kullanıcı dizinindeki tüm dosya ve alt dizinlerin boyutlarını gösterir. İnsan tarafından okunabilir formatta verildiği için, toplam boyutları KB, MB veya GB cinsinden rahatlıkla gözlemlenebilir.
“`
du -sh /home/kullanici_adı/
“`
Bu komut, belirtilen kullanıcı dizinindeki her bir dosya ve alt dizinin toplam boyutunu gösterir. `-s` seçeneği ile toplam boyutlar özet halinde sunulmuş olurken, “ ile dizindeki tüm dosyalar göz önüne alınır.
Daha Detaylı İnceleme
Disk kullanımını daha detaylı incelemek için `du` komutuyla birlikte belirli bir dizini veya dosyayı hedeflemek faydalı olabilir. Böylece hangi dosyaların en fazla alan kapladığı belirlenebilir. Aşağıda bir örnek verilmiştir:
“`
du -ah /home/kullanici_adı | sort -rh | head -n 10
“`
Bu komut, belirtilen dizindeki tüm dosya ve dizinlerin boyutlarını gösterir, bunları boyutlarına göre azalan şekilde sıralar ve en yüksek 10 boyutu listeleyerek çıktıyı daraltır.
Disk Alanının Yönetimi
Disk alanını yönetmek, sistemin performansını artırmak ve gereksiz dosyaları temizlemek için önem arz eder. `df` ve `du` komutları ile elde edilen bilgiler doğrultusunda, disk alanı kullanımında iyileştirme sağlamak mümkündür.
Disk kullanımını analiz etmenin ardından, depolama alanının yönetimi için çeşitli adımlar alınabilir. Gereksiz dosyaların silinmesi, büyük boyutlu dosyaların taşınması veya sıkıştırılması gibi işlemler ile kullanılan alan azaltılabilir.
Sonuç
Linux işletim sistemlerinde disk kullanımı ve yönetimi, sistem performansı ve verimliliği açısından büyük öneme sahiptir. `df` ve `du` komutları kullanılarak, sistemdeki disk alanı hakkında kapsamlı bilgiler elde edilebilir. Bu iki komut, hem genel disk kullanımını izlemek hem de belirli dizinlerdeki dosyaların ne kadar alan kapladığını görmek için etkili birer araçtır. Disk alanının doğru yönetimi, sistem performansını artırmanın yanı sıra, genel olarak daha düzenli bir dosya ilişkisi sağlar. Disk kullanımını izlemek ve yönetmek, her Linux kullanıcısının dikkat etmesi gereken önemli bir konudur.
