Dosya Sistemi ve fsck Nedir?
Linux işletim sistemlerinde dosya sistemi, dosyaların ve dizinlerin nasıl düzenlendiği ve saklandığı ile ilgilidir. Dosya sistemi, veri bütünlüğünü sağlamak için belirli bir yapısal organizasyon gerektirir. Zaman zaman, donanım hataları, yanlış kapatma veya dosya sistemi üzerinde yapılan hatalı işlemler sonucunda dosya sistemi bozulabilir. Bu durumda, Linux Mint ve diğer Linux dağıtımları, dosya sistemini onarmak için “fsck” (file system check) adlı bir araç sunar. fsck aracı, dosya sistemi hatalarını tespit eder, onarır veya yeniden yapılandırır.
fsck Kullanım Talimatları
fsck aracını kullanmadan önce, onarılacak dosya sisteminin montaj durumunun kontrol edilmesi gerekir. Montajlı bir dosya sisteminin fsck ile onarılması önerilmez, bu nedenle genellikle sistem bir canlı ortamda başlatılır veya kurtarma modunda açılır.
1. Canlı Ortamda Başlatma:
Linux Mint’in bir canlı USB veya CD/DVD ile başlatılması önerilir. Sistem başlatıldığında, “Try Linux Mint” seçeneği ile canlı oturum açılmalıdır.
2. Terminali Açma:
Canlı sistemde, “Terminal” uygulaması açılır. Terminal, komutların girileceği bir arayüzdür.
3. Montajlı Dosya Sisteminin Kontrolü:
Kontrol edilmesi gereken dosya sistemi, genellikle /dev/sda1 veya benzeri bir aygıt beyininde yer alır. Aygıtın doğru belirlenmesi için `lsblk` komutu kullanılabilir. Bu komut, sistemdeki diskleri ve bölümleri gösterir.
4. Dosya Sistemini Unmount Etme:
Eğer dosya sistemi halihazırda montajlı ise, aşağıdaki komut ile unmount edilmelidir:
“`
sudo umount /dev/sda1
“`
Yukarıdaki komutta, /dev/sda1 kısmı, kontrol edilecek dosya sisteminin aygıtının adı ile değiştirilmelidir.
fsck Komutunu Çalıştırmak
Dosya sistemi unmount edildikten sonra, fsck aracı çalıştırılabilir. Aşağıdaki komut ile fsck kullanılabilir:
“`
sudo fsck /dev/sda1
“`
Bu komut, belirtilen dosya sistemi üzerinde gerekli kontrolleri yapar. Eğer hata tespit edilirse, onarmak için kullanıcıdan onay istenecektir. Bu aşamada, onarmak için “y” (yes) tuşuna basılmalıdır.
fsck’nın İleri Seviye Seçenekleri
fsck aracı, birçok seçenek sunar. Bunlar arasında en yaygın olarak kullanılanlar şunlardır:
– `-y`: Bu seçenek, tüm hataları onarmak için otomatik onay verir. Bu kullanım, kullanıcıdan onay almak istemeyen otomatik onarımlar için yararlıdır.
– `-f`: Dosya sisteminin her zaman kontrol edilmesini sağlar, bu durum dosya sistemi hatasız olsa bile fsck çalıştırılmasına olanak tanır.
– `-N`: Yapılacak işlemlerin yalnızca görüntülenmesini sağlar, bu sayede kullanıcı işlemleri izleyebilir.
Örneğin, otomatik onarımlar için aşağıdaki komut kullanılabilir:
“`
sudo fsck -y /dev/sda1
“`
fsck Sonrası Kontroller
fsck işleminin ardından, ayrıca dosya sisteminin tekrar montajı gereklidir. Bunun için aşağıdaki komut kullanılabilir:
“`
sudo mount /dev/sda1 /mnt
“`
Yukarıdaki komutta, dosya sistemi /mnt dizinine yeniden monte edilmiştir. Kullanıcı, dosya sisteminin artık düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol edebilir. Gerekli kontroller yapıldıktan sonra, sistem yeniden başlatılabilir ve normal şekilde devam edilebilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
fsck ile dosya sistemini onarmadan önce, kritik verilerin tamamen yedeklenmiş olması önemlidir. Bu süreçte olası veri kayıpları veya daha büyük hatalarla karşılaşma riski bulunmaktadır. Ayrıca, fsck kullanımı sırasında dikkatli olunmalı ve doğru dosya sistemi aygıtının hedef alınmasına özen gösterilmelidir. Yanlış bir aygıt üzerinde yapılan işlemler, verilerin kaybına yol açabilir.
Sonuç
Linux Mint ve benzeri Linux dağıtımlarında dosya sisteminin bozulması durumunda, fsck aracı etkili bir çözüm sunar. Canlı bir ortamda veya kurtarma modunda başlatılarak, unmount edilmiş dosya sistemleri üzerinde fsck ile gerekli kontroller ve onarımlar yapılabilir. Kullanıcı, fsck aracının sunduğu seçenekleri ve komutları dikkate alarak etkili bir onarım süreci gerçekleştirebilir. Ancak, her durumda veri yedekleme ve dikkatli işlemler, başarı oranını artıracaktır.
