UEFI Nedir?
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface), bilgisayarların üzerinde çalıştığı modern bir firmware arayüzüdür. BIOS’un yerini almış olan UEFI, daha hızlı başlatma süreleri, daha büyük disk desteği ve güvenli önyükleme gibi avantajlar sunar. Linux Mint gibi modern işletim sistemleri, UEFI desteği sayesinde daha iyi performans ve güvenlik özellikleri sunabilmektedir.
Kurulum Öncesi Hazırlıklar
Linux Mint’i UEFI olarak kurmadan önce birkaç önemli hazırlık yapılmalıdır. İlk olarak, bir USB bellek veya DVD medyası ile Linux Mint’in ISO dosyasını indirme işlemi gerçekleştirilmelidir. Resmi Linux Mint web sitesinden istenilen sürüm indirilir. İndirmeden sonra, bu ISO dosyasını bir USB belleğe veya DVD’ye yazmak için Rufus, balenaEtcher veya UNetbootin gibi bir araç kullanılabilir.
Ayrıca, sistem BIOS/UEFI ayarlarına girerek “Secure Boot” özelliğinin devre dışı bırakılması gerekebilir. Bazı sistemlerde bu özellik, UEFI ile çalışan işletim sistemleri için kurulum sırasında sorun yaratabilir.
BIOS Ayarları
Kurulum yapmadan önce, bilgisayarın BIOS/UEFI ayarlarına erişmek gereklidir. Bilgisayar açılırken genellikle “Del”, “F2”, “F10” veya “Esc” tuşları ile BIOS/UEFI ayarlarına girilir. Bu ayarlarda, “Boot Mode” veya “Boot Priority” seçenekleri bulunabilir. “UEFI” seçeneği seçilmeli ve “Legacy” mod kapatılmalıdır. Boot sıralamasındaki USB veya DVD ile başlaması gereken medyanın birinci sıraya yerleştirilmesi gerekmektedir.
Linux Mint’in Başlatılması
Hazırlıklar tamamlandıktan sonra, USB veya DVD medya kullanılarak bilgisayar yeniden başlatılmalıdır. Medya başarıyla tanındığında, Linux Mint’in başlatma menüsü görüntülenecektir. Buradan “Start Linux Mint” seçeneği ile canlı (Live) sistem başlatılır.
Canlı sistemde herhangi bir sorun yoksa, ekranın sağ alt köşesinde “Install Linux Mint” simgesi yer alacaktır. Bu simgeye tıklanarak kurulum işlemine başlanabilir.
Kurulum Seçenekleri
Kurulum sırasında birkaç önemli seçenek kullanıcıya sunulmaktadır. Dil seçimi doğrudan formaliteden geçilir. Daha sonra, “Keyboard Layout” bölümünde uygun klavye düzeni seçilmelidir. Kurulum esnasında “Install third-party software” seçeneği işaretlenerek, MP3 ve diğer medya kodekleri gibi yazılımlar kurulabilir. Bu işlem önerilse de isteğe bağlıdır.
Disk Bölümlendirme
Kurulumun en kritik aşamalarından biri disk bölümlendirme işlemidir. Eğer sistemde başka bir işletim sistemi varsa, “Install alongside” seçeneği ile yan yana kurulum yapılabilir. Bunun dışında, “Erase disk and install Linux Mint” seçeneği ile disk tamamen silinip Linux Mint kurulabilir.
Kendi yapılandırma tercihine bağlı olarak, “Something else” seçeneği ile daha ayrıntılı bir bölümleme yapılması da mümkündür. Bu aşamada, UEFI kurulumu için en az iki bölüm oluşturulmalıdır: “EFI System Partition” (ESP) ve ana Linux Mint bölümü. EFI bölümü genellikle 100-500 MB arasında ayarlanarak FAT32 formatında oluşturulmalıdır. Linux Mint ana bölümü ext4 formatında olmalıdır.
Kullanıcı Hesabı ve Şifre Ayarları
Disk bölümlendirme işlemi tamamlandıktan sonra, kullanıcı bilgileri eklenmesi gereken bir aşamaya geçilir. Kullanıcı adı, parola ve bilgisayar adı girişleri yapılmalıdır. Parola, güvenlik açısından güçlü bir parola olmalı ve kullanıcı bilgileri dikkatlice not edilmelidir.
Kurulum Tamamlanması
Tüm gerekli bilgiler girildikten ve bölümlendirme başarılı bir şekilde tamamlandıktan sonra, “Install now” butonuna tıklanarak kurulum süreci başlatılır. Kurulum esnasında birkaç dakika içinde işletim sisteminin Yükleme işlemi tamamlanır. Bu süreçte, kurulum üzerine belirli bilgiler, örneğin konum ve zaman dilimi gibi seçenekler sağlanacaktır.
Kurulum tamamlandığında, sistemin yeniden başlatılması istenir. Yeniden başlatıldıktan sonra, BIOS/UEFI ayarlarına tekrar girmek ve başlamak için UEFI disk sıralamasının doğru yapıldığından emin olunmalıdır.
UEFI ile Başlatma
Sistem yeniden başladıktan sonra, Linux Mint işletim sistemi UEFI üzerinden açılacaktır. İlk açılışta kullanıcı adı ve parola girilerek sisteme giriş yapılır. Başarılı bir şekilde kurulum tamamlanmışsa, Linux Mint’in masaüstü arayüzü görüntülenecektir.
Güncellemelerin Yüklenmesi
Kurulum işlemi tamamlandıktan sonra, en son güncellemelerin yüklenmesi önerilmektedir. Bunun için terminal üzerinden “sudo apt update” ve “sudo apt upgrade” komutları kullanarak sistem güncellemeleri kontrol edilebilir ve yüklenebilir.
Son Kontroller
Kurulum ardından bazı kontroller yapmakta fayda vardır. UEFI ayarlarına girilip, “Secure Boot” seçeneği tekrar etkinleştirilebilir. Ayrıca, işletim sisteminin doğru çalıştığından emin olmak için birkaç temel uygulama ve araç üzerinde kontrol yapılmalıdır. Bu, kurulumun doğru ve sorunsuz bir şekilde gerçekleştirildiğini doğrulamak için önemlidir.
Kurulumun Sonuçlandırılması
Tüm bu aşamaların tamamlanması ile birlikte, Linux Mint işletim sistemi UEFI ortamında kurularak kullanılmaya hazır hale gelmiştir. Bu süreç, sistemin özelliklerine ve kullanıcı tercihine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
