Nginx Nedir?
Nginx, yüksek performanslı bir web sunucusu ve ters proxy sunucusu olarak kullanılan açık kaynaklı bir yazılımdır. İlk olarak 2004 yılında Igor Sysoev tarafından geliştirilen Nginx, özellikle statik içerik sunma yeteneğiyle tanınır ve çok sayıda eşzamanlı bağlantıyı aynı anda işleme kapasitesine sahiptir. Genel olarak, web sunucusu, ters proxy, yük dengelemesi ve önbellekleme gibi çeşitli işlevleri yerine getirir.
Temel Çalışma Prensibi
Nginx, olay temelli bir mimari kullanarak çalışır. Bu yapı, sunucunun daha fazla isteği aynı anda yönetmesine olanak tanır. Çoğu web sunucusu, her bir isteği işlerken yeni bir iş parçacığı veya işlem oluştururken, Nginx daha az sistem kaynağı kullanarak birden çok isteği işlemek için “olay döngüsü” tekniğini tercih eder. Bu sayede yüksek trafikte bile verimli bir performans sunar.
Yapılandırma Dosyası
Nginx’in yapılandırma dosyası genellikle “nginx.conf” adıyla anılır ve bu dosya, sunucunun nasıl çalışacağını belirten ayarları içerir. Yapılandırma dosyası, sunucun nasıl bir hizmet sunacağı, dinleyeceği port numarası, sunulacak dosya yolunu, MIME türlerini belirleme ve diğer önemli ayarları içerir. Kullanıcılar, bu dosyayı editörle değiştirerek sunucunun davranışını özelleştirebilir.
İstek İşleme
Nginx, isteği almak için genellikle HTTP protokolünü kullanır. Öncelikle istemciden bir HTTP isteği alır. Gelen istek sunucuda belirlenen kurallara göre işlenir. Örneğin, istek bir statik dosyayı (resim, CSS, JavaScript dosyası gibi) almak için yapılmışsa, Nginx doğrudan dosya sistemine erişir ve istenen dosyayı yanıt olarak geri gönderir. Eğer istek dinamik içerik gerektiriyorsa, Nginx bunu genellikle bir uygulama sunucusu (örneğin, PHP-FPM, Node.js) üzerinden gerçekleştirir.
Statik ve Dinamik İçerik
Nginx, statik içerikleri doğrudan diskten sunabilir. Yani kullanıcılar talep ettiği dosyayı, belirlediği dizinden doğrudan alır. Dinamik içerikler ise genellikle başka bir uygulama sunucusu aracılığıyla oluşturulur. Nginx, bu tür dinamik içerikleri işlemek için “fastcgi” veya “uwsgi” gibi protokolleri kullanarak ilgili uygulama sunucularına yönlendirme yapabilir.
Ters Proxy ve Yük Dengeleme
Nginx, aynı zamanda ters proxy sunucusu olarak da işlev görebilir. Bu özellik, istemcilerin doğrudan uygulama sunucularına access sağlaması yerine, isteklerinin önce Nginx sunucusuna ulaşmasını ve buradan yönlendirilmesini sağlar. Bu yaklaşım, çeşitli avantajlar sunar. Öne çıkanlar arasında güvenlik, uygulama sunucularının yük dengelemesi ve içerik önbelleklemesi yer alır. Nginx, gelen istekleri birden fazla arka uç sunucuya dağıtarak yük dengelemesi yapabilir ve böylece sunucu kaynaklarının verimli kullanımını sağlar.
Önbellekleme
Nginx, içerik önbellekleme özelliğine sahiptir. Özellikle sık kullanılan statik içerikler, önbelleğe alınarak daha hızlı bir şekilde sunulabilir. Bu sayede, sık erişilen içerikler üzerinde sunucuya olan yük azalır ve yanıt süreleri önemli ölçüde kısalır. Önbellekleme, hem istemciler için daha hızlı erişim sağlar hem de sunucu kaynaklarını daha verimli kullanır.
HTTPS Desteği
Nginx, HTTPS desteği ile güvenli bir iletişim sağlar. SSL/TLS sertifikaları ile kurulan bu bağlantılar, veri aktarımının güvenli olmasını temin eder. Nginx, SSL terminasyonu işlevi görebilir, bu da Nginx üzerinden SSL şifrelemesinin çözülmesini ve ardından şifrelenmemiş verinin arka uç sunuculara iletilmesini mümkün kılar. Bu, performans açısından avantaj sağlar.
Güncelleme ve Bakım
Nginx, düzenli olarak güncellemeler almaktadır. Yeni sürümler genellikle performans iyileştirmeleri, yeni özellikler veya güvenlik güncellemeleri içerir. Kullanıcıların Nginx yapılandırma dosyalarında yapılan değişikliklerden sonra sunucuyu yeniden başlatmaları gerekebilir. Bunun için “nginx -s reload” komutu kullanılır. Bu şekilde, yapılandırma dosyasında yapılan değişiklikler uygulanır.
Güvenlik Özellikleri
Nginx, çeşitli güvenlik özellikleri sunar. IP adresi kısıtlamaları, rate limiting, HTTP güvenlik başlıklarının eklenmesi gibi özellikler ile sunucu üzerinde daha iyi bir güvenlik sağlar. Ayrıca, belirli URL desenlerine yanıt vermek için genişletilebilir kurallar setleri oluşturarak sunucu güvenliğini artırmak mümkündür.
Nginx, yüksek performans, ölçeklenebilirlik ve esneklik sunarak, modern web uygulamalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmış bir sunucu yazılımıdır. Özellikle yoğun trafik alan web siteleri ve uygulamalar için ideal bir çözümdür.
