Nginx Önbellekleme Mekanizması
Nginx, yüksek performanslı bir web sunucusu ve ters proxy olarak geniş bir kullanım alanına sahiptir. Önbellekleme, Nginx’in sunduğu en önemli özelliklerden biridir ve sunucu yükünü azaltmak, yanıt sürelerini hızlandırmak ve genel kullanıcı deneyimini iyileştirmek için kullanılmaktadır. Önbellek mekanizması, dinamik içerikleri statik içerikler gibi hızlı bir şekilde sunmak için kullanılabilmektedir. Nginx, önbellekleme için bir dizi direktif sunar. Bu makalede, önemli direktiflere ve bunların işlevselliğine odaklanılacaktır.
proxy_cache_path
`proxy_cache_path` direktifi, Nginx’in önbelleğin depolanacağı dizini tanımlar. Bu direktif, aynı zamanda önbellek boyutu, maksimum öğe sayısı ve önbelleğin süre aşımını belirlemek için çeşitli argümanları da içerir. Örneğin:
“`nginx
proxy_cache_path /var/cache/nginx levels=1:2 keys_zone=my_cache:10m max_size=1g inactive=60m use_temp_path=off;
“`
Bu direktif, `/var/cache/nginx` dizinine önbellek verilerinin kaydedileceğini belirtmektedir. `levels` argümanı, dizin yapısını belirlerken, `keys_zone` önbellek anahtarlarının saklanacağı alanı ifade eder. `max_size`, önbellek için ayrılacak toplam alanı belirlerken, `inactive`, önbellek öğelerinin ne kadar süreyle kullanılmadığında temizleneceğini belirler. `use_temp_path=off` kullanıldığında ise geçici dosyaların kullanılmaması sağlanır.
proxy_cache_key
`proxy_cache_key` direktifi, her önbellek girişi için benzersiz bir anahtar oluşturur. Bu anahtar, hangi içeriğin önbellek altında saklanacağını belirlemek için kullanılır. Varsayılan olarak, Nginx, URL’yi anahtar olarak kullanır. Ancak, özelleştirilmiş bir anahtar belirlemek mümkündür:
“`nginx
proxy_cache_key “$scheme$request_method$host$request_uri”;
“`
Bu örnek, önbellek anahtarını şemayı, istek yöntemini, istemci ana bilgisayarını ve istek URI’sini içerecek şekilde belirlemektedir. Bu yapılandırma ile, isteklerin türlerine göre farklı önbellek girişi sağlamanın yolu açılır. Özelleştirilmiş anahtarlar, belirli uygulamalar için önemlidir.
proxy_cache_valid
`proxy_cache_valid` direktifi, belirli yanıt kodları için önbellekten sunulacak içeriğin geçerlilik süresini tanımlar. Bu direktif ile, sunucunun döndürdüğü belirli yanıt türlerinin ne kadar süre boyunca önbellek altında tutulacağını belirlemek mümkündür. Örneğin:
“`nginx
proxy_cache_valid 200 302 10m;
proxy_cache_valid 404 1m;
“`
Yukarıdaki yapılandırmada, 200 ve 302 yanıt kodları için önbellek 10 dakika boyunca geçerli tutulacakken, 404 hata yanıtları yalnızca 1 dakika boyunca geçerli olacaktır. Bu direktif, önbelleğin güncellenme sıklığını kontrol etmek için kritik öneme sahiptir.
proxy_cache_bypass
`proxy_cache_bypass` direktifi, belirli koşullar altında önbelleğin atlanmasını sağlar. Bu direktif, önbellekten yanıt almak istemeyen belirli istemci isteklerine cevap vermek için kullanılır. Örneğin:
“`nginx
proxy_cache_bypass $http_cache_control;
“`
Bu durumda, HTTP istek başlıklarında `Cache-Control` alanı içeren istekler, önbelleği atlar ve doğrudan arka uç sunucusuna yönlendirilir. Bu mekanizma, özellikle dinamik içeriklerde veya sık değişen verilere sahip uygulamalarda etkili bir kontrol sağlar.
proxy_no_cache
`proxy_no_cache` direktifi, önbelleğe alınacak içerikler için şartlar belirler. Bu direktif, belirli durumlarda yanıtların önbelleğe alınmamasını sağlamak için kullanılır. Örneğin:
“`nginx
proxy_no_cache $http_cache_control;
“`
Burada `Cache-Control` başlığı, önbelleğe alınıp alınmayacağını belirler. Eğer istemci isteği, önbellek içinde saklanmaması gereken bir durum içeriyorsa bu direktif etkili olacaktır. Bu sayede, güncel verilerin her zaman sunulması sağlanır.
Kullanım Senaryoları
Nginx önbellekleme mekanizmaları, birçok senaryo için uygundur. Statik içeriklerin (görseller, CSS, JavaScript) hızlı bir şekilde sunulması, dinamik içeriklerin (API yanıtları gibi) önbelleğe alınması ve gereksiz sunucu yüklerinin azaltılması gibi durumlarla karşılaşılır. Ayrıca, önbellek mekanizmaları, web uygulamalarının ölçeklendirilmesine de olanak tanır.
Sonuç
Nginx’in önbellekleme direktifleri olan `proxy_cache_path`, `proxy_cache_key`, `proxy_cache_valid`, `proxy_cache_bypass`, ve `proxy_no_cache`, web sunucularında performansı artırmak ve sunucu yükünü dengelemek amacıyla kritik bir rol oynamaktadır. Doğru yapılandırmalar ile, Nginx, web trafiğini etkili bir şekilde yönetebilir ve yanıt sürelerini azaltabilir. Bu durum, hem kullanıcı deneyimini iyileştirir hem de sunucu kaynaklarının verimli kullanımını sağlar.
