Gerekli Gereksinimler
phpMyAdmin, veritabanı yönetimi için yaygın olarak kullanılan bir PHP tabanlı bir araçtır. Bu nedenle, kurulum için öncelikle sunucunuzda PHP ve MySQL’in mevcut olması gerekir. phpMyAdmin, PHP 7.2 veya daha yeni bir sürümle ve MySQL 5.5 veya daha yeni bir sürümle uyumludur. Ayrıca, çeşitli PHP uzantıları da yüklü olmalıdır, bunlar arasında mbstring, mysqli ve zlib uzantıları bulunur.
phpMyAdmin İndirme
Kuruluma başlamadan önce phpMyAdmin’in en son sürümünü resmi web sitesinden indirmek gerekmektedir. phpMyAdmin’in resmi web sayfası [phpmyadmin.net](https://www.phpmyadmin.net/) adresinde bulunmaktadır. İlgili sürümün zip veya tar.gz dosyasını indirmek için sürüm sayfasına erişim sağlanır. İndirme işlemi tamamlandıktan sonra dosya, sunucunun kök dizinine veya web sunucusunun kök dizinine çıkartılmalıdır. Bu genellikle `/var/www/html` dizinidir.
Dosyaların Yüklenmesi
İndirilen dosyanın sıkıştırması açıldıktan sonra, phpMyAdmin dizini sunucunun kök dizinine yerleştirilmelidir. Örneğin, komut satırında aşağıdaki gibi bir yol izlenebilir:
“`
sudo mv phpMyAdmin-5.2.0-all-languages /var/www/html/phpmyadmin
“`
Bu komut, phpMyAdmin dizinini belirtilen dizine taşımaktadır. Versiyon numarasına bağlı olarak dosya adında değişiklik yapılması gerekmektedir.
Yapılandırma Dosyasının Oluşturulması
phpMyAdmin, yapılandırma dosyası olmadan çalışmaz. Kurulumdan sonra phpMyAdmin dizininde `config.sample.inc.php` olarak adlandırılan bir örnek yapılandırma dosyası vardır. Bu dosya kopyalanarak `config.inc.php` dosyası oluşturulmalıdır. Aşağıdaki komut kullanılabilir:
“`
cd /var/www/html/phpmyadmin
cp config.sample.inc.php config.inc.php
“`
Bu dosyanın içinde bazı parametrelerin yapılandırılması gerekecektir. Örneğin, `$cfg[‘blowfish_secret’]` parametresine, cookie tabanlı oturum açma için kullanılacak olan rastgele bir anahtar tanımlanmalıdır. Bu anahtar, en az 32 karakter uzunluğunda olmalıdır.
MySQL Kullanıcı Hesabının Oluşturulması
phpMyAdmin’e erişim sağlamak için kullanıcı adı ve şifre bilgileri gerekli olacaktır. MySQL veritabanında bir kullanıcı hesabı oluşturulabilir:
“`
sudo mysql -u root -p
“`
Bu komut, MySQL root kullanıcısı olarak giriş yapmayı sağlayacaktır. Ardından, yeni bir kullanıcı oluşturmak için aşağıdaki SQL komutları kullanılabilir:
“`
CREATE USER ‘phpmyadminuser’@’localhost’ IDENTIFIED BY ‘yourpassword’;
GRANT ALL PRIVILEGES ON . TO ‘phpmyadminuser’@’localhost’ WITH GRANT OPTION;
FLUSH PRIVILEGES;
EXIT;
“`
Burada `phpmyadminuser` bir kullanıcı adı olarak belirlenmiştir ve `yourpassword` kısmına kullanıcı için bir şifre atanmalıdır. Daha sonra bu kullanıcı, phpMyAdmin üzerinden kullanılmak üzere yapılandırılacaktır.
Apache veya Nginx Ayarlarının Yapılandırılması
Eğer bir Apache sunucusu kullanılacaksa, phpMyAdmin dizini için bir sanal ana bilgisayar (virtual host) ayarlarının yapılması gerekmektedir. Apache yapılandırma dosyası genellikle `/etc/apache2/sites-available/000-default.conf` veya `/etc/httpd/conf/httpd.conf` gibi bir konumda bulunur. Aşağıdaki örnek yapılandırma kullanılabilir:
“`
Options Indexes FollowSymLinks
AllowOverride All
Require all granted
“`
Yapılandırma dosyasında yapılan değişikliklerin ardından Apache servisi yeniden başlatılmalıdır:
“`
sudo systemctl restart apache2
“`
Nginx kullanıyorsanız, benzer şekilde yapılandırma dosyasında phpMyAdmin dizini için ayarlar yapılmalıdır. Ardından Nginx servisi yeniden başlatılmalıdır:
“`
sudo systemctl restart nginx
“`
phpMyAdmin’e Erişim Sağlama
Yapılandırma işlemleri tamamlandıktan sonra, web tarayıcısında phpMyAdmin arayüzüne erişim sağlanabilir. Tarayıcı adres çubuğuna şu URL yazılmalıdır:
“`
http://localhost/phpmyadmin
“`
Açılan giriş ekranında oluşturulan MySQL kullanıcı bilgileri kullanılarak giriş yapılmalıdır.
Güvenlik Önlemleri
phpMyAdmin kurulumu tamamlandıktan sonra güvenlik önlemleri almak önemlidir. Erişimi korumak için phpMyAdmin dizinine bir şifre koruması eklemek ve kısa süreli oturum açma süresi ayarları yapılmalıdır. Ayrıca, phpMyAdmin’i yalnızca belirli IP adreslerinden erişilebilir hale getirmek için Apache veya Nginx yapılandırma dosyalarındaki `Allow` veya `deny` direktifleri kullanılabilir.
Son Adımlar
phpMyAdmin kurulumu ve yapılandırması tamamlandıktan sonra, veritabanlarının yönetimine ışık tutacak güçlü bir araç elde edilmiş olur. Bu aşamalara dikkat edilmesi, hem kullanıcı güvenliğini hem de veritabanının sağlıklı bir şekilde yönetilmesini sağlayacaktır. Kullanıcı arayüzü üzerinden veritabanı oluşturma, güncelleme, silme gibi pek çok işlem hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirilebilir.
