Disk Kullanımını İzleme Araçları
Rocky Linux 9 işletim sisteminde disk kullanımını izlemek için çeşitli araçlar mevcuttur. Bu araçlar arasında en yaygın kullanılanları `df` ve `du` komutlarıdır. Bu iki komut, sistem yöneticilerine ve kullanıcılarına disk alanının ne kadarını kullandıklarını, hangi dosyaların ne kadar alan kapladığını ve diskler üzerindeki genel durumu gösterir.
df Komutu
`df` (disk free) komutu, dosya sisteminin disk alanı kullanım durumu hakkında bilgi sağlar. Kullanımı oldukça basittir ve aşağıdaki gibi temel bir biçimde çalıştırılabilir:
“`bash
df
“`
Bu komut çalıştırıldığında, sistemdeki tüm dosya sistemlerinin toplam, kullanılan ve boş boş alanlarını gösterir. Çıktıda `Filesystem`, `1K-blocks`, `Used`, `Available`, `Use%` ve `Mounted on` sütunları mevcuttur. `Filesystem` sütunu hangi dosya sisteminin kullanıldığını belirtirken, `1K-blocks` toplam disk alanını kilobayt cinsinden gösterir. `Used`, kullanılan alanı; `Available`, mevcut boş alanı ve `Use%`, disk kullanım oranını belirtir.
df Komutunda Kullanıcı Seçenekleri
`df` komutu çeşitli seçeneklerle daha ayrıntılı bilgiler sunar. Örneğin, -h seçeneği ile daha okunabilir bir biçim sağlamak mümkündür:
“`bash
df -h
“`
Bu komut çalıştırıldığında, alanların boyutları daha okunabilir bir biçimde (megabayt, gigabayt) gösterilir.
du Komutu
`du` (disk usage) komutu, belirli bir dosya ya da dizinin disk kullanımını gösterir. Bu komut, disk alanının hangi dosya veya dizinler tarafından kaplandığını belirlemek için de oldukça faydalıdır. Temel kullanımı şu şekildedir:
“`bash
du [seçenekler] [dosya/dizin]
“`
Örneğin, belirli bir dizinin içindeki tüm dosyaların ve alt dizinlerin disk kullanımını görmek için şu komut kullanılabilir:
“`bash
du -h /path/to/directory
“`
Burada `-h` seçeneği, çıktıdaki değerleri daha okunabilir bir biçimde gösterir.
du Komutunda Kullanıcı Seçenekleri
`du` komutunun çeşitli seçenekleriyle daha detaylı bilgiler elde edilebilir. -s seçeneği, yalnızca toplam disk kullanımını özet olarak gösterir:
“`bash
du -sh /path/to/directory
“`
Bu komut, belirtilen dizinin toplam disk kullanımını verecektir. Dizin içindeki her bir dosya ve alt dizinin kullanımını görmek yerine sadece toplam alanı sağlar.
Disk Kullanımını Görselleştirme Araçları
Disk kullanımını daha iyi anlamak için grafiksel araçlar da mevcuttur. Örneğin, `ncdu` (NCurses Disk Usage) komutu kullanılarak terminal üzerinden diskin nasıl kullanılabileceğine dair etkileşimli bir grafik sunulur. `ncdu` yüklenmeli ve çalıştırılmalıdır:
“`bash
sudo dnf install ncdu
ncdu /
“`
Bu komut, kök dizininden başlayarak disk kullanımını interaktif bir biçimde gösterir.
Disk Kullanımını İzleme Önemi
Disk kullanımının izlenmesi, sistem performansını artırmak ve sistemin uzun ömürlü olmasını sağlamak için kritik bir anlayış sunar. Disk alanının dolması, sistemin arızalanmasına veya çeşitli hatalara sebep olabilir. Bu nedenle düzenli olarak disk kullanımının izlenmesi, gereksiz dosyaların silinmesi veya güncel olmayan verilerin yönetilmesi açısından önemlidir.
Disk Alanını Temizleme
Disk alanını yönetmek, disk kullanımını izlemek kadar önemlidir. `find` komutu gibi araçlarla belirli dosyaların ve dizinlerin sektörlerini bulmak, kullanılmayan dosyaları silmek ve gereksiz verileri temizlemek bu süreçte kritik öneme sahiptir. Örneğin, son 30 günden fazla erişilmeyen dosyaları bulmak için kullanılabilecek bir örnek:
“`bash
find /path/to/directory -type f -atime +30 -print
“`
Bu komut, belirtilen dizin altında son 30 günde erişilmeyen dosyaların listesini verir.
Sonuç
Rocky Linux 9 işletim sisteminde disk kullanımı izlemek için `df` ve `du` komutları etkili bir şekilde kullanılabilir. `df` genel disk alanı kullanımını gösterirken, `du` belirli dosyaların ve dizinlerin disk alanını izlemek için kullanılır. Bu komutların yanı sıra, disk kullanımını izlemek ve yönetmek için çeşitli ek araçlar da mevcuttur. Disk alanının yönetimi, sistemin verimliliği ve sürekliliği için önem arz eder.
