Giriş
Rocky Linux, açık kaynaklı bir işletim sistemi olan Red Hat Enterprise Linux’un (RHEL) bir türevidir. Dosya ve dizin yönetimi, Linux tabanlı işletim sistemlerinde temel bir beceridir. Komut satırı arayüzünü kullanarak dosyalar ve dizinler üzerinde çeşitli işlemler yapma imkanı sunar. Bu yazıda, dosya ve dizin yönetimi konusunu ele alarak, temel komutları açıklayacak ve kullanım örnekleri verecektir.
ls Komutu
`ls` komutu, dizindeki dosya ve dizinleri listelemek için kullanılır. Bu komut, birçok opsiyonla birlikte kullanılabilir. Örneğin, `ls -l` komutu, dosyaların ve dizinlerin detaylı bir listesini gösterir. Bu liste, dosya izinlerini, sahibi, grup bilgisini, boyutunu ve son değiştirilme tarihini içerir. `ls -a` komutu ise gizli dosyalar dahil tüm dosyaları ve dizinleri gösterir.
Örnek kullanım:
“`
ls
ls -l
ls -a
“`
cd Komutu
`cd` komutu, mevcut dizinin değiştirilmesi için kullanılır. Kullanıcı, bu komut ile belirtilen dizine geçebilir. `cd ..` komutu, bir üst dizine çıkmak için kullanılırken, `cd ~` komutu kullanıcının ana dizinine dönmek için kullanılabilir. Bu komut, dizinler arasında gezinmeyi sağlar.
Örnek kullanım:
“`
cd /home/kullanici
cd ..
cd ~
“`
mkdir Komutu
`mkdir` komutu, yeni bir dizin oluşturmak için kullanılır. Kullanıcı, istediği adı vererek yeni bir dizin yaratabilir. Birden fazla dizin oluşturmak için ise, ardışık dizin isimleri argüman olarak verilebilir. Dizinler, oluşturuldukları yeri yapmak için yazma izinlerinin bulunduğu bir konumda oluşturulmalıdır.
Örnek kullanım:
“`
mkdir yeni_dizin
mkdir dizin1 dizin2
“`
rm Komutu
`rm` komutu, dosyaları ve dizinleri silmek için kullanılır. Bu komut, dikkatli kullanılmalıdır, çünkü geri dönüşü olmayacak şekilde silme işlemi gerçekleştirir. `rm -r` komutu, bir dizini ve alt dizinlerindeki dosyaları silerken, `rm -f` komutu dosyaları zorla siler, yani onay istemeden silme işlemini gerçekleştirir.
Örnek kullanım:
“`
rm dosya.txt
rm -r silinecek_dizin
rm -f zorla_silinen_dosya.txt
“`
cp Komutu
`cp` komutu, dosyaları ve dizinleri kopyalamak için kullanılır. Bu komut ile bir dosyanın kopyası istenilen başka bir konuma ya da istenilen yeni bir isim ile oluşturulabilir. `cp -r` seçeneği ise dizinlerin kopyalanması için kullanılır. Kopyalama işlemi sırasında hedef dosyanın var olması durumunda, `cp` komutu üzerine yazarak mevcut dosyayı geçersiz kılar.
Örnek kullanım:
“`
cp kaynak_dosya.txt hedef_dosya.txt
cp -r kaynak_dizin hedef_dizin
“`
mv Komutu
`mv` komutu, dosyaların ve dizinlerin taşınması veya isminin değiştirilmesi için kullanılır. Bir dosya veya dizin, belirtilen yeni bir konuma taşınabilir, ya da ismi değiştirilerek aynı dizinde bırakılabilir. Bir dosyanın üzerine yeni bir dosya kopyalanması da mümkündür. Bu işlem de dikkatli yapılmalıdır; çünkü var olan dosya üzerine yazılabilir.
Örnek kullanım:
“`
mv eski_dosya.txt yeni_dosya.txt
mv dosya.txt /yeni/konum/
“`
Dosya ve Dizin İzinleri
Dosya ve dizin yönetimi, dosya izinleri ile de ilişkili bir konudur. Linux sistemlerinde, her dosya ve dizin sahibi tarafından okunabilir, yazılabilir veya çalıştırılabilir. `chmod` komutu ile dosya izinleri üzerinde değişiklik yapılabilir. Kullanıcılar için belirlenen izinler, üç gruptan oluşur: sahibi, grup üyeleri ve diğer kullanıcılar. Bu izinler üzerinde ince ayar yapılarak güvenlik önlemleri artırılabilir.
Örnek kullanım:
“`
chmod 755 dosya.txt
“`
Sonuç
Rocky Linux 9 üzerinde dosya ve dizin yönetimi yapmak, temel komutları ve seçenekleri kullanarak oldukça kolaydır. `ls`, `cd`, `mkdir`, `rm`, `cp` ve `mv` gibi komutlar, birtakım parametreler ile birlikte kullanılarak kullanıcıya esneklik sağlar. Bu komutlar sayesinde dosyalar ve dizinler üzerinde etkili bir kontrol sağlanırken, kullanıcı arayüzüne ihtiyaç duymadan işlemler gerçekleştirilebilir. Komutların doğru bir biçimde kullanılması, kullanıcıların dosya ve dizin yönetimi konusundaki yetkinliğini artırır.
