Tanım ve Genel Bilgi
Rocky Linux, Red Hat Enterprise Linux (RHEL) tabanlı bir dağıtımdır ve kurumsal düzeyde bir kararlılık sunar. Sistem yöneticileri, yazılım paketlerini yönetmek için genellikle DNF (Dandified YUM) adlı paket yönetim aracını kullanır. DNF, YUM’un geliştirilmiş bir versiyonudur ve daha iyi performans, daha gelişmiş bağımlılık çözümleme ve daha fazla özellik sunar. DNF, RPM (Red Hat Package Manager) formatındaki paketleri yönetmekte kullanılan bir araçtır.
DNF Kurulumu ve Güncellenmesi
Rocky Linux 9, DNF ile birlikte gelmektedir. DNF’yi güncel tutmak önemlidir. Sistemi güncellemek için terminalde aşağıdaki komut kullanılabilir:
“`
sudo dnf update
“`
Bu komut, sistemde yüklü olan tüm paketleri günceller ve varsa yeni paketleri kurar. Sistem güncellemeleri, güvenlik açıklarını kapatmak ve performansı artırmak açısından kritik öneme sahiptir.
Paketlerin Yüklenmesi
DNF ile paket yüklemek oldukça basittir. Yüklenmek istenen paket adı ile birlikte aşağıdaki komut kullanılmalıdır:
“`
sudo dnf install paket_adi
“`
Örneğin, `htop` adlı bir sistem izleme aracını yüklemek için şu komut kullanılabilir:
“`
sudo dnf install htop
“`
Bu komut, gerekli bağımlılıkları otomatik olarak çözerek `htop` paketini ve ona bağlı olan diğer paketleri de yükleyecektir.
Paketlerin Kaldırılması
Yüklenen bir paketi kaldırmak için `remove` komutu kullanılır. Aşağıdaki komut ile bir paket sistemden silinebilir:
“`
sudo dnf remove paket_adi
“`
Örneğin, `htop` paketini kaldırmak için:
“`
sudo dnf remove htop
“`
Bu komut, belirtilen paketi ve onunla bağlantılı olan bağımlılıkları kaldırmak için gerekli adımları atacaktır.
Paket Bilgilerinin Görüntülenmesi
Yüklü olan paketler hakkında bilgi almak için `info` komutu kullanılır. Aşağıdaki komut ile bir paketin detayları gösterilebilir:
“`
dnf info paket_adi
“`
Örneğin, `htop` hakkında bilgi almak için şu komut girilebilir:
“`
dnf info htop
“`
Bu komut, paket versiyonu, yayın tarihi ve paketle ilgili diğer bilgileri gösterecektir.
Yüklü Paketlerin Listeleme
Sistemde yüklü olan tüm paketleri listelemek için aşağıdaki komut kullanılabilir:
“`
dnf list installed
“`
Bu komut, sistemde yüklü olan tüm paketlerin bir listesini oluşturur. Alternatif olarak, belirli bir paketin yüklü olup olmadığını kontrol etmek için:
“`
dnf list paket_adi
“`
komutu kullanılabilir.
Arama Yapma
DNF, belirli bir paketi veya paketin bir parçasını bulmak için arama yapma özelliğine sahiptir. Aşağıdaki komut ile belirli bir paket aranabilir:
“`
dnf search arama_terimi
“`
Örneğin, `http` ile ilişkili tüm paketleri bulmak için:
“`
dnf search http
“`
Bu komut, arama terimine uyan tüm paketlerin listesini gösterir.
Depo Yönetimi
Rocky Linux, yazılım paketlerini bulunduran bir veya daha fazla yazılım deposuna sahiptir. DNF ile depo eklemek, kaldırmak veya yapılandırmak mümkündür. Mevcut depoları görüntülemek için aşağıdaki komut kullanılabilir:
“`
dnf repolist
“`
Yeni bir depo eklemek için, ilgili `.repo` dosyası `/etc/yum.repos.d/` dizinine yerleştirilmelidir. Eklenmiş olan depolar, DNF tarafından otomatik olarak tanınacaktır.
Paket Güncellemeleri
Yüklü paketlerin güncellenmesi için `update` komutu kullanılabilir. Tüm paketleri güncellemek için:
“`
sudo dnf upgrade
“`
komutu yeterlidir. Özel bir paketi güncellemek için o paketin adı belirtilmelidir:
“`
sudo dnf upgrade paket_adi
“`
İleri Seviye DNF Kullanımı
DNF, karmaşık senaryolar için daha fazla seçenek sunar. Örneğin, bir paketin sadece belirli bir versiyonunu yüklemek için:
“`
sudo dnf install paket_adi-versiyon
“`
Bu, özellikle belirli bir yazılım sürümüne ihtiyaç duyuluyorsa faydalı olacaktır.
DNF ayrıca işlem geçmişi ile de ilgilidir. Geçmişte gerçekleştirilen işlemler `history` komutu ile görüntülenebilir:
“`
dnf history
“`
Bu komut, güncellemeler, kaldırmalar ve yüklemeler de dahil olmak üzere önceki işlemlerin bir kaydını sunar.
DNF ile Başka İşlemler
DNF, ek olarak bir paketin bellek içindeki verilerini temizlemek için `clean` komutunu da sunar. Geçici dosyaları silmek ve sistemdeki disk alanını boşaltmak için:
“`
sudo dnf clean all
“`
Bu komut, önbellekteki tüm verileri siler.
Sonuç
Rocky Linux 9 üzerinde paket yönetiminde DNF, kullanıcıya kapsamlı ve kullanışlı bir araç sunar. Paket yükleme, kaldırma, güncelleme, arama ve depo yönetimi işlemleri bu araç ile kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Yazılım yönetiminin sistem yöneticileri için önemi göz önünde bulundurulduğunda, DNF’nin özellikleri ve esnekliği dikkat çekicidir.
