Nginx Temelleri
Nginx, yüksek performanslı bir web sunucusu ve ters proxy sunucusu olarak kullanılan açık kaynaklı bir yazılımdır. Çok sayıda eşzamanlı bağlantıyı yönetebilme yeteneği ile bilinir ve genellikle statik içerik sunma, HTTPS bağlantılarını yönetme ve yük dengeleme gibi işlevlerde tercih edilir. Nginx, 2004 yılında Igor Sysoev tarafından geliştirilmiş olup, günümüzde geniş çapta kullanıma sahiptir.
HTTP ve HTTPS Protokolleri
Nginx’nin temel işlevlerinden biri, HTTP (Hypertext Transfer Protocol) ve HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) protokolleridir. HTTP, web tarayıcıları ile sunucular arasında bilgi alışverişi yapılmasını sağlayan temel protokoldür. HTTPS ise, HTTP’nin şifreli bir versiyonudur ve veri güvenliğini artırmak için SSL (Secure Sockets Layer) veya TLS (Transport Layer Security) şifreleme teknolojilerini kullanır. Bu protokoller, web üzerindeki veri iletimini güvenli ve sistematik bir biçimde gerçekleştirir.
Nginx Portları
Nginx, varsayılan olarak belirli portlar üzerinde çalışır. En yaygın kullanılan portlar 80 ve 443’tür. Port numaraları, bilgisayarda çalışan uygulamalar arasında iletişimi sağlamak amacıyla kullanılan bir sistemdir. Her port, farklı bir hizmetin çalıştığı kanaldır.
80 Numaralı Port (HTTP)
80 numaralı port, HTTP protokolünün standart portudur. Web tarayıcıları ve sunucuları arasındaki iletişim genellikle bu port üzerinden gerçekleşir. Kullanıcı bir web sitesine erişmek istediğinde, bu istek genellikle 80 numaralı porta yönlendirilir. Bu port aracılığıyla web sunucusu, istemcinin tarayıcısına HTML, CSS, JavaScript gibi dosyaları ve diğer içerikleri iletir.
443 Numaralı Port (HTTPS)
443 numaralı port, HTTPS protokolü için kullanılan standart porttur. Güvenli bağlantılar sağlamak üzere SSL veya TLS şifreleme teknolojilerini kullanır. HTTPS ile yapılan istekler, istemcinin ve sunucunun verilerini şifreleyerek güvenli bir iletişim ortamı sağlar. Bu sayede, kullanıcıların hassas bilgileri (örn. kredi kartı bilgileri, kişisel veriler) daha güvenli bir şekilde iletilir.
Nginx’in Port Ayarları
Nginx, yapılandırma dosyası aracılığıyla port ayarlarını yönetir. Varsayılan yapılandırma dosyası genellikle `/etc/nginx/nginx.conf` veya `/etc/nginx/sites-available/default` gibi konumlarda bulunur. Bu dosyada, belirli bir sunucunun veya sanal ana bilgisayarın hangi portları kullanacağı tanımlanır. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma, HTTP ve HTTPS için gerekli portları ayarlamakta örnek teşkil eder:
“`
server {
listen 80; HTTP
server_name example.com;
location / {
root /var/www/html;
index index.html index.htm;
}
}
server {
listen 443 ssl; HTTPS
server_name example.com;
ssl_certificate /etc/ssl/certs/example.com.crt;
ssl_certificate_key /etc/ssl/private/example.com.key;
location / {
root /var/www/html;
index index.html index.htm;
}
}
“`
Güvenlik ve Port Yönetimi
Port yönetimi ve güvenlik, bir web sunucusunun önemli bir parçasıdır. 80 ve 443 dışındaki portlar, genellikle çeşitli diğer hizmetler için kullanılır. Güvenlik duvarları ve diğer güvenlik önlemleri, açık olan portların izlenmesini ve yönetilmesini sağlar. Bu nedenle, web sunucularında yalnızca gerekli olan portların açık tutulması önerilir. Böylece, olası saldırılara karşı sunucunun güvenliği artırılır.
Performans ve Ölçeklenebilirlik
Nginx, yüksek performans ve ölçeklenebilirlik sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Özellikle düşük bellek tüketimi ve yüksek eşzamanlı bağlantı yönetimi, Nginx’yi yoğun trafik alan siteler için ideal bir çözüm haline getirir. 80 ve 443 portları üzerindeki performansı optimize etmek için çeşitli ayarlar yapılabilir. Bu ayarlar, işleme süresi, önbellekleme, sıkıştırma gibi özellikleri içermektedir.
Sonuç
Nginx, modern web uygulamalarında yaygın olarak kullanılan, güvenilir ve performans odaklı bir web sunucusudur. 80 ve 443 numaralı portlar, Nginx’nin temel işlevleri olan HTTP ve HTTPS iletişimini sağlamakta kritik öneme sahiptir. Doğru yapılandırma ile Nginx, güvenli ve hızlı bir web hizmeti sunma kapasitesine sahiptir, bu da onu web geliştiricileri ve sistem yöneticileri arasında popüler bir tercih haline getirir.
